ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΑ ΖΩΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Κατανάλωση τροφής ή νερού μολυσμένου από μικρόβια, όπως βακτήρια, ιούς ή παράσιτα μπορούν να προκαλέσουν τροφοτοξίνωση ή τροφολοίμωξη. Τροφοτοξίνωση είναι η ασθένεια που παρουσιάζεται ύστερα από την κατανάλωση ενός τροφίμου που περιέχει μικροβιακή τοξίνη (π.χ. αλλαντίαση, σταφυλοκοκκική τροφοτοξίνωση, σκομβροειδής δηλητηρίαση) και μάλιστα δεν είναι απαραίτητο να είναι παρόντα τα ίδια τα μικρόβια. Οι τοξίνες είναι ανθεκτικές στην ψύξη και την κονσερβοποίηση. Η πρόσληψη μικροβίων στα ζώα έτσι είναι πολλές φορές , αποτέλεσμα των άθλιων συνθηκών ζωής τους σε φάρμες ή εργοστάσια κτηνοτροφίας. Λόγω του συνωστισμού και του διαρκούς στρες στην εντατική εκτροφή πολλές τοξίνες περνούν στην διατροφική αλυσίδα από το κρέας και τα προϊόντα τους.
Επίσης υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να αυξηθούν
οι αλλεργικές αντιδράσεις στα τρόφιμα ( κρέας). Πολλοί άνθρωποι δηλαδή που θα
καταναλώσουν το επεξεργασμένο τρόφιμο θα παρουσιάσουν αλλεργίες που δεν είχαν.
Υπάρχει βέβαια και η άλλη περίπτωση, των ατόμων που είναι ήδη αλλεργικά σε
κάποιο προϊόν.
Στην εντατική κτηνοτροφία η
οποία είναι προσανατολισμένη στη μέγιστη δυνατή συμπίεση του κόστους τα ζώα
εκτρέφονται σε βιομηχανική κλίμακα σε μεγάλες κλειστές εγκαταστάσεις με μαζική
χορήγηση ζωοτροφών από εντατικές καλλιέργειες. Η εντατική κτηνοτροφία πέτυχε
μαζική παραγωγή ζωικών προϊόντων σε χαμηλές τιμές όμως η «επιτυχία» αυτή
έρχεται με πολύ μεγάλο κόστος:
Στην υγεία και διατροφή μας: Η συστηματική
χρήση αντιβιοτικών σε ζώα ευνοεί την ανάπτυξη «υπερμικροβίων», επικίνδυνων και
για τους ανθρώπους και ανθεκτικών στις διαθέσιμες φαρμακευτικές αγωγές.
Επιπροσθέτως η χορήγηση αυξητικών παραγόντων (ορμονών) εγκυμονεί κινδύνους για
την υγεία μας. Οι ορμόνες χρησιμοποιούνται συχνά για να αυξήσουν την παραγωγή
γάλακτος στις αγελάδες , την τόνωση της ανάπτυξης του ζωικού κεφαλαίου και για
να μειωθεί το ποσό της ζωοτροφής που χρειάζονται για να αναπτυχθούν. Στην
περίπτωση της παραγωγής γάλακτος , ένα συνθετικό χημικό που ονομάζεται rb GH
(επίσης γνωστή ως αυξητική ορμόνη βοοειδών) εγχύεται σε αγελάδες για να αυξηθεί
το μήκος των περιόδων γαλουχίας τους. Το Melengestol χρησιμοποιείται επίσης ως
πρόσθετη ύλη ζωοτροφών. Αυξάνει την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από τα ζώα
ώστε να πάρουν βάρος πιο γρήγορα και μάλιστα με λιγότερη τροφή. Η συνεχιζόμενη
έλλειψη επιστημονικών αποδείξεων για να καθορίσουν τις πραγματικές επιπτώσεις
επιτρέπει τη συνέχιση της χρήσης των ορμονών στην παραγωγή τροφίμων, παρά τις
διαμάχες γύρω από την πρακτική αυτή. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί και η εμφάνιση
και εξάπλωση ζωονόσων (από τα ζώα στους ανθρώπους) που συνδέεται στενά με την
κακή υγεία των ζώων, λόγω του συνωστισμού και του διαρκούς στρες στην εντατική
εκτροφή. Επιπλέον, απαιτούνται τεράστιες ποσότητες ζωοτροφών από εντατική
γεωργία, με μεγάλη χρήση επικίνδυνων αγροχημικών: από κάθε 100 θερμίδες
ζωοτροφών, υπολογίζεται ότι παίρνουμε μόνο 17-30 θερμίδες σε κρέας. Μεγάλο
μέρος των ζωοτροφών προέρχεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς,
αποτελώντας την κύρια πύλη εισόδου τους στη διατροφή μας.
Η ύπαρξη αφλατοξίνων σε ζωικής
προέλευσης τρόφιμα (π.χ. αγελαδινό γάλα) οφείλεται στη βρώση μολυσμένων φυτικών
τροφών από τα ζώα. Η τοξική δράση αυτών των τοξικών ουσιών εκδηλώνεται με
συμπτωματολογία οξείας δηλητηρίασης αλλά και χρόνιας(καρκινογόνος δράση).
Πού οφείλονται
οι τροφικές δηλητηριάσεις;
• μικροβιακή λοίμωξη (π.χ. σαλμονέλα)
• μικροβιακές τοξίνες (π.χ. αλλαντίαση ή βοτουλισμός)
• ιούς
• τρόφιμα μολυσμένα με μικρόβια
Η ασθένεια Creutzfeld Jakob (CJ) θεωρείται ότι οφείλεται στην
έκθεση του ανθρώπινου οργανισμού στον παράγοντα που προκαλεί την σπογγώδη
εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών, γι' αυτό και προκάλεσε το μεγάλο ενδιαφέρον των
ερευνητών μετά την έξαρση της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας σε βοοειδή. Οι ουσίες
υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση CJ στον άνθρωπο είναι οι ιστοί βοοειδών,
προβάτων και κατσικών. Η νόσος αυτή προκαλεί προοδευτικό εκφυλισμό των
διανοητικών και νευρολογικών λειτουργιών του ανθρώπου και μέτρα για την
καταπολέμησή της αποβλέπουν στην αφαίρεση των ουσιών υψηλού κινδύνου από την
τροφική αλυσίδα των ανθρώπων και ζώων.
Η σαλμονέλλα
μεταδίδεται στον άνθρωπο με το νερό και τα
τρόφιμα. Τρόφιμα που προέρχονται από πτηνά (π.χ. αυγό, κοτόπουλο)
αποτελούν σήμερα συχνό αίτιο σαλμονελλώσεων. Οι τροφικές δηλητηριάσεις από
σαλμονέλλα είναι συνήθεις το θέρος, δεδομένου ότι η υψηλή θερμοκρασία του
περιβάλλοντος ευνοεί την ανάπτυξη αυτού του μικροβίου. Εκδηλώνονται δε με
συμπτώματα από το γαστρεντερικό και το νευρικό σύστημα.
Συνοψίζοντας, πολλά ζώα που
αποτελούν πειράματα των ανθρώπων για ταχύτερη παραγωγή κρέατος ή γάλακτος ,
βιώνουν άσχημες συνθήκες διαβίωσης και προσβάλλουν , άθελά τους ,τους
καταναλωτές με ποικίλες ασθένειες από τις οποίες μπορεί να πάσχουν επηρεάζοντας
έτσι σε μεγάλο βαθμό την υγεία και τη διατροφή των ανθρώπων.
Η εργασία αυτή υλοποιήθηκε από τις μαθήτριες του τμήματος Α1 , Βολιτάκη Κάλλια , Κιαγιαδάκη Μαρία, Όλγα Καράτζη, Μαρία Σακαδάκη ,Θεοδώρα Βοριζανάκη , Μαρία – Εμμανουέλα Κοκολογιαννάκη ,μέσα στα πλαίσια του προγράμματος Διατροφή-Υγεία- Περιβάλλον